Once : เมื่อกีตาร์เก่า ๆ สุดโทรม สมควรได้รับรางวัลออสการ์สาขาดาราสมทบยอดเยี่ยมมากกว่าใคร

หากพูดถึงหนังเพลงสักเรื่อง ชื่อของ Once หนังอินดี้ปี 2007 ของผู้กำกับ John Carney ต้องเป็นชื่อแรก ๆ  ที่ผุดขึ้นมาในความทรงจำของนักดูหนัง เนื่องด้วยเพราะมันคือหนังอินดี้ทุนต่ำที่ได้รับการันตีจากยอดผู้กำกับ Steven Spielberg ว่าเป็นงานที่เต็มไปด้วยความจริงใจและจิตวิญญาณ จนคนแห่ดูตามคำบอกกล่าวของผู้กำกับดัง และมันส่งผลให้หนังประสบความสำเร็จมากจนเกินกว่าที่ทีมงานหนังเรื่องนี้จะกล้าฝัน

ก่อนจะมาเป็น Once

Once เคยวางตัว Cillian Murphy ไว้เป็นนักแสดงนำ เพราะผู้กำกับ John Carney สนิทสนมและเคยร่วมงานกันกับพี่ตาหวานในหนัง On the Edge มาแล้ว ด้วยพลังดาราของ Cillian Murphy ที่เริ่มสร้างชื่อในหนังใหญ่ ๆอย่าง 28 Days Later หรือแม้แต่ Batman Begins สตูดิโอต่าง ๆ ก็ล้วนพากันสนอกสนใจและพร้อมร่วมทุน

แต่… ดารานำฝ่ายหญิงที่จะมาเล่นคือ Markéta Irglová สาวนักดนตรีวัย 19 ปี ซึ่ง Cillian Murphy ไม่มั่นใจว่าเธอจะเล่นหนังได้หรือไม่ เพราะเธอไม่เคยมีผลงานการแสดงหนังเลย และ Cillian Murphy เองก็ไม่มั่นใจว่าเขาจะร้องเพลงประกอบหนังที่แต่งโดย Glen Hansard ออกมาได้ดีเท่าต้นฉบับหรือเปล่า

ว่าแล้ว Cillian Murphy ก็ถอนตัว พร้อม ๆ กับที่สตูดิโอต่าง ๆ ก็ถอนตัวไปด้วย เพราะหนังไม่มีอะไรจะขายเลย ผู้กำกับ John Carney จึงไปกราบกรานให้ Glen Hansard มาเล่นเป็นพระเอกให้ที เขารับปากแบบแบ่งรับแบ่งสู้ เพราะทั้งชีวิตของเขามอบให้กับการเป็นนักร้องนักดนตรี และเคยเล่นเป็นตัวประกอบให้หนังเพลงอย่าง The Commitments (1991) แค่เรื่องเดียว

เมื่อไม่มีสตูดิโอใหญ่หนุนหลัง หนังจึงได้รับการระดมทุนส่วนหนึ่งมาจาก Bord Scannán na hÉireann (คณะกรรมการภาพยนตร์ไอริช) และผู้กำกับ John Carney ได้สละค่าจ้างกำกับของตัวเองให้เป็นค่าตัวของพระเอก-นางเอก ที่ไม่เคยเล่นหนังมาก่อน เหมือนจะเป็นความเสี่ยงที่รู้อยู่แก่ใจว่ากูเจ็บตัวแน่นอน แต่เขาเชื่อว่าบทหนังในมือของเขามันดีพอจะทำก่อนตาย สุดท้ายหนังระดมทุนได้ 150,000 เหรียญ ผู้กำกับ John Carney ใช้วิธีให้คำมั่นสัญญาว่าถ้าหนังทำเงินได้เท่าไหร่ จะแบ่งผลกำไรคืนสู่ทุก ๆ ภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับหนังเรื่องนี้อย่างเท่าเทียม

ส่วน Cillian Murphy หลังจากถอนตัว เขาหนีกลับไปเล่นหนังทุนอลังการระดับ 180 ล้านเหรียญ อย่าง The Dark Knight ซึ่งบท Scarecrow ของเขาก็โผล่มาแค่นิดหน่อยในตอนต้นเรื่อง ทั้งที่ถ่ายไปหลายซีน แต่หนังต้องเน้นหนักไปที่ตัวร้ายใหม่อย่าง Joker และ Two face จึงมีเสียงบ่นจากแฟน ๆ หนังมาให้ได้ยินบ้างเหมือนกันว่ามาแค่นี้จะมาทำไม

Once ได้รับคำวิจารณ์ยอดเยี่ยมจากทุก ๆ สำนัก และทำรายได้กว่า 23.3 ล้านเหรียญทั่วโลก พร้อมผงาดคว้ารางวัลเพลงประกอบยอดเยี่ยมบนเวที Oscar กลายเป็นหนังเพลงที่ดีที่สุดเรื่องหนึ่งแห่งยุค อันที่จริงแล้ว Cillian Murphy เองเขาก็ไม่ได้ตัดสินใจพลาดอะไร เพราะถ้าสมมติว่าเขาตัดสินใจเล่นเรื่อง Once ก็ไม่มั่นใจว่าหนังจะออกมามีอารมณ์สมจริงขนาดนี้หรือไม่

และอย่างที่ทุกคนทราบ หรืออาจจะไม่ทราบว่า Glen Hansard กับ Markéta Irglová นั้นเคยคบหาดูใจกันจริง ๆ ซึ่งเป็นความรักที่ก่อตัวขึ้นระหว่างการถ่ายทำหนังเรื่องนี้ ทั้งคู่รู้จักกันมาตั้งแต่ฝ่ายหญิงอายุเพียง 13 ปี วง The Frames ของ Glen Hansard ได้รับเชิญให้ไปเล่นในเทศกาลดนตรีที่พ่อแม่ของ Markéta Irglová จัดขึ้น

และเธอกับเขามีสถานะเป็นศิษย์และครูในการแต่งเพลงทำเพลงกัน จนกระทั่งมาตกหลุมรักกันตอนถ่ายทำหนัง Once เรื่องนี้นี่เอง ทั้งคู่ออกทัวร์ร้องเพลงประกอบหนัง Once ด้วยกันในนามวงดูโอ The Swell Season โดยมีอัลบั้มของตัวเองอยู่สองอัลบั้ม คือ The Swell Season ปี 2006 ที่เพลงหลาย ๆเพลงในอัลบั้มนี้ถูกนำไปใช้ประกอบหนัง Once และอัลบั้ม Strict Joy ในปี 2009 ซึ่งเพลงในอัลบั้มนี้เป็นเรื่องราวหลังจากที่พวกเขาตกหลุมรักกันแล้ว แต่ก็เป็นที่น่าใจหายที่ความสัมพันธ์ของพวกเขาจบลงในปี 2009 ซึ่งเป็นปีที่อัลบั้ม Strict Joy วางขายพอดีนั่นเอง

Takamine NP-15 เจ้าม้าคะนอง

อีกหนึ่งเอกลักษณ์ของหนัง Once ที่จะไม่พูดถึงไม่ได้คือกีต้าร์เก่าตัวนั้นในหนังที่เป็นของ Glen Hansard มันเก่าโดยที่ไม่ได้ถูกทำขึ้นแต่อย่างใด แต่มันคือกีต้าร์ของเขาเองที่ใช้มานานมาก เขาตั้งชื่อมันว่า "The Horse" หรือ เจ้าม้า Glen Hansard เคยประสาทจะกินตอนที่เจ้าม้า หรือ กีต้าร์ Takamine Made in Japan รุ่น NP-15 ของเขาพังจนแทบซ่อมไม่ได้

มันถูกใช้งานมาตั้งแต่ปี 1990 นับถึงตอนนี้ก็ 32 ปีเข้าไปแล้ว ผ่านร้อนผ่านหนาวมากับ Glen Hansard ตั้งแต่ยังเป็นนักดนตรีวณิพกข้างถนน ผ่านช่วงเวลาที่มาทำวง The Frames จนกระทั่งได้เป็นดาราหนัง Once ที่ครองใจคนทั่วโลก แน่นอนว่าเจ้าม้า Takamine ตัวนี้ก็อยู่กับเขาทุกช่วงเวลาแทบจะเป็นร่างเดียวกัน

The Horse สึกหรอจากการถูกสับปิ๊กกีต้าร์ลงไปที่ตัวมัน ไม่โดนปิ๊กก็โดนเล็บ ดูจากสไตล์การเล่นของ Glen Hansard แล้วคงพอจะทราบกันดีว่า ต่อให้เจ้าม้ามันจะทนทานสักแค่ไหน ก็ไม่น่าจะอยู่ยงคงกระพันได้

แต่สภาพโทรม ๆ ของมันกลับเป็นสเน่ห์ที่หลายคนเอาไปเลียนแบบ โดยการใช้กระดาษทรายขัดให้กีต้าร์สึก Glen Hansard บอกว่าสิ่งเหล่านั้นมันไร้สาระสิ้นดี กีต้าร์ของเขาก็แค่เก่า ถ้าเลือกได้เขาก็ไม่ได้อยากให้มันเป็นรูเว้าแหว่งแบบนี้เลย กีต้าร์ที่มันสึกหรอจากการออกแสดง กับ สึกหรอโดยการพยายามทำให้มันสึก คุณค่ามันเทียบกันไม่ได้

ปี 2009 เป็นปีที่ Glen Hansard เครียดมาก ที่เจ้าม้าเขาไม่เหมือนเดิม เหตุเพราะความโด่งดังของหนัง Once ทำให้เขากับ Markéta Irglová ต้องออกทัวร์กันถี่มากในนามวง The Swell Season นั่นทำให้เจ้าม้ากีต้าร์สุดรักเริ่มมีอาการรวน และรอยสึกยิ่งขยายวงกว้างขึ้นทุกวัน โชว์ของเขาจะไม่สมบูรณ์ถ้าขาดเจ้าม้า ต่อให้กีต้าร์ตัวละเป็นล้านก็มิอาจเทียบได้ คนดูเองก็ชอบที่จะเห็นเขากับเจ้าม้าตัวนี้บนเวที

เขาตัดสินใจส่งเจ้าม้าให้ช่างซ่อมขั้นเทพอย่าง Bernie Tusko แล้วก็สามารถซ่อมได้ในที่สุด นั่นทำให้ Glen Hansard ได้ใช้งานเจ้าม้ามาจนทุกวันนี้

เคยมีคนแซวว่า The Horse หรือเจ้าม้าตัวนี้ควรจะได้รางวัล Oscar สมทบยอดเยี่ยมจาก Once ด้วยซ้ำในปีนั้น และหากนับอายุกันจริง ๆ เจ้าม้าน่าจะเป็นปู่ไปแล้ว เป็นคุณปู่ที่ไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย และยังฟิตปั๋ง ปัจจุบัน Takamine Made in Japan รุ่น NP-15 ไม่มีผลิตออกมาแล้ว เป็นของแรร์ที่คนหามาเล่นตาม Glen Hansard จากหนัง Once จนราคามันพุ่งตาม

กลับมาพบกันอีกครั้ง

ปี 2022 ถือเป็นปีที่มีเรื่องให้ชุ่มชื่นหัวใจ เมื่อ Glen Hansard กับอดีตคนรัก Markéta Irglová ที่ตอนนี้เธอแต่งงานมีลูกสามคนแล้ว ตัดสินใจกลับมาร่วมออกทัวร์ในนามวง The Swell Season อีกครั้ง เธอกล่าวว่า “เราชอบที่จะอยู่บนเวทีด้วยกัน” และ Glen Hansard สำทับว่า "คุณรู้ไหม ผมลืมไปแล้วว่าการร้องเพลงกับคุณมันทำให้ผมรู้สึกดีแค่ไหน"

เธอตอบกลับเขาว่า "อืม… แต่ฉันไม่ได้รู้สึกดีอะไรขนาดนั้น" เป็นการหยอกล้อที่ทำให้แฟน ๆ ของทั้งคู่ยิ้มได้กว้างเลยทีเดียว แม้พวกเขาจะไม่ใช่คู่รักแบบที่เห็นในหนัง แต่ตอนจบของ Once มันก็ดูเหมือนจะสอดคล้องกับชีวิตจริงของเขาสองคนดี จากกันเพื่อจะมาพบกันใหม่ในวันที่ดี